گلوکوم (آب سیاه) :

گلوکوم یک بیماری است که به عصب بینایی چشم شما آسیب می رساندو معمولاً زمانی اتفاق می افتد که مایعی در قسمت جلوی چشم جمع می شود. این مایع اضافی فشار چشم شما را افزایش می دهد و به عصب بینایی آسیب می رساند. گلوکوم عامل اصلی نابینایی افراد بالای ۶۰ سال است. اما کوری ناشی از این بیماری اغلب با درمان زودهنگام قابل پیشگیری است. چشم شما مدام مایع زلالیه ایجاد می کند . همانطور که مایع آبکی زلالیه جدید به چشم شما سرازیر می شود ، همان مقدار باید خارج شود .

مایع از ناحیه ای به نام Drainage Angle (زاویه تخلیه ) خارج می شود. این فرآیند فشار چشم را (که فشار داخل چشم یا IOP نامیده می شود) ثابت نگه می دارد. اما اگر زاویه تخلیه به درستی کار نکند ، مایع تجمع می یابد. فشار داخل چشم بالا می رود و به عصب بینایی آسیب می رساند .

عصب بینایی از بیش از یک میلیون فیبر عصبی کوچک تشکیل شده است. مانند یک کابل الکتریکی است که از سیمهای کوچک زیادی تشکیل شده است. با از بین رفتن این رشته های عصبی ، نقاط کوری در بینایی شما ایجاد می شود. تا زمانی که اکثر فیبرهای عصبی بینایی شما از بین نرفته باشند ، ممکن است متوجه این نقاط کور نشوید. اگر همه این الیاف بمیرند ، شما کور خواهید شد.

دو نوع عمده ی گلوکوم وجود دارد که به اختصار به توضیح آن میپردازیم

گلوکوم زاویه باز اولیه

شایع ترین نوع گلوکوم است که تدریج اتفاق می افتد ، به طور مثال جایی که چشم به دلیل انسداد در ناحیه تخلیه،مایع را آنطور که باید خارج نمی کند،فشار چشم افزایش یافته و شروع به آسیب رساندن به عصب بینایی می کند. این نوع گلوکوم بدون درد است و در ابتدا هیچ تغییری در بینایی ایجاد نمی کند.در برخی از افراد اعصاب بینایی به فشار طبیعی چشم حساسیت بیشتری دارند . این بدان معناست که خطر ابتلا به گلوکوم بیشتر از حد طبیعی است . معاینات منظم چشم برای یافتن علائم اولیه آسیب عصب بینایی آنها مهم است.

گلوکوم با زاویه بسته (که به آن گلوکوم زاویه باریک نیز گفته می شود)

این نوع از آب سیاه زمانی اتفاق می افتد که عنبیه چشم بسیار نزدیک به Drainage Angle (زاویه تخلیه چشم) است. عنبیه می تواند در نهایت زاویه تخلیه را مسدود کند. شما می توانید آن را مانند یک تکه کاغذ که روی یک آبریز سینک می لغزد تصور کنید. هنگامی که Drainage Angle (زاویه تخلیه) به طور کامل مسدود می شود ، فشار چشم بسیار سریع افزایش می یابد. این مرحله یک شرایط اورژانسی واقعی برای چشم محسوب میشود و باید فوراً چشم پزشک مراجعه شود وگرنه ممکن است منجر به کوری شود.

 

برخی از علائم گلوکوم زاویه بسته حاد :

 

تاری ناگهانی بینایی

درد چشم شدید

سر درد شدید

حالت تهوع و استفراغ

حلقه های رنگین کمان یا هاله هایی را در اطراف چراغ ها مشاهده میشود

 

بسیاری از افراد مبتلا به گلوکوم زاویه بسته به آرامی دچار آن می شوند. به این بیماری آب سیاه یا گلوکوم مزمن بسته هم می گویند. در ابتدا هیچ علامتی وجود ندارد ، بنابراین بیمار تا زمانی که آسیب دیدگی شدید باشد یا دچار حمله شود ، متوجه آن نمیشود.گلوکوم زاویه بسته در صورت عدم درمان فوری می تواند باعث کوری شود.

سندرم پراکندگی رنگدانه و علائم گلوکوم رنگدانه ای(PDS)

سندرم پراکندگی رنگدانه (PDS) زمانی اتفاق می افتد که رنگدانه از پشت عنبیه شما جدا می شود. این رنگدانه می تواند فشار چشم را افزایش دهد ومنجر به گلوکوم رنگدانه ای شود. برخی از افراد مبتلا به PDS یا گلوکوم رنگدانه ای ممکن است پس از فعالیت هایی مانند دویدن یا بازی بسکتبال هاله ای ببینند یا تاری دید داشته باشند.

برخی  افراد بیشتر از حد معمول در معرض ابتلا به گلوکوم هستند مانند:

افرادی که بالای ۴۰ سال سن دارند.

داشتن اعضای خانواده مبتلا به گلوکوم.

نژادهای آفریقایی ، اسپانیایی یا آسیایی معمولا فشار چشم بالایی دارند.

کسانی که دوربین یا نزدیک بین هستند.

افرادی که دچار آسیب چشم شده اند.

آن دسته از افرادی که از داروهای استروئیدی طولانی مدت استفاده می کنند.

اشخاصی که دارای قرنیه هایی با مرکز نازک هستندو همچنین عصب بینایی نازکی دارند.

بیماران  مبتلا به دیابت ، میگرن ، فشار خون بالا ، گردش خون ضعیف یا سایر مشکلات سلامتی است که بر کل بدن تأثیر می گذارد.

تشخیص گلوکوم

تنها راه مطمئن برای تشخیص آب سیاه ، معاینه کامل چشم است. غربالگری گلوکوم که فقط فشار چشم را بررسی می کند برای یافتن گلوکوم کافی نیست.در طول معاینه گلوکوم ، چشم پزشک شما موارد زیر را انجام می دهد:

اندازه گیری فشار چشم

بررسی زاویه تخلیه (Drainage Angle ) چشم

بررسی عصب بینایی از نظر آسیب دیدگی

آزمایش بینایی جانبی

عکس یا اندازه گیری کامپیوتری از عصب بینایی

اندازه گیری ضخامت قرنیه

گلوکوم یک بیماری خاموش

گلوکوم در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد. در حقیقت ، نیمی از افراد مبتلا به گلوکوم نمی دانند که به آن مبتلا هستند! انجام بررسی های منظم با استفاده از تجهیزات چشم پزشکی می تواند به پزشک کمک کند تا قبل از، از دست دادن بینایی این بیماری را تشخیص دهد.آسیب گلوکوم دائمی است – قابل برگشت نیست. اما دارو و جراحی به جلوگیری از آسیب بیشتر کمک می کند.

درمان بیماری گلوکوم

گلوکوم معمولاً با داروهای قطره چشم کنترل می شودو فشار چشم را پایین می آورد. برخی از این داروها این کار را با کاهش میزان مایع زلالیه که چشم ایجاد می کند ، انجام می دهند. برخی دیگر با کمک جریان بهتر سیال از Drainage Angle (زاویه تخلیه )، فشار را کاهش می دهند.داروهای گلوکوم می توانند به شما در حفظ بینایی کمک کنند ، اما ممکن است عوارض جانبی نیز ایجاد کنند. برخی از قطره های چشم ممکن است باعث موارد زیر شوند:

احساس سوزش یا خارش

قرمزی چشم یا قرمز شدن پوست اطراف چشم

تغییر در نبض و ضربان قلب شما

تغییر در سطح انرژی شما

تغییرات در تنفس (به ویژه اگر آسم یا مشکلات تنفسی دارید)

دهان خشک

تاری دید

رشد مژه

تغییر رنگ چشم ، پوست اطراف چشم یا ظاهر پلک

همه داروها می توانند عوارض جانبی داشته باشند. برخی از داروها در صورت مصرف با سایر داروها می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند. مهم است که لیستی از هر دارویی که به طور منظم مصرف می کنید به پزشک خود بدهید. اگر فکر می کنید ممکن است عوارض جانبی داروی گلوکوم را داشته باشید ، حتماً با چشم پزشک خود صحبت کنید.هرگز بدون مشورت با چشم پزشک ، داروهای گلوکوم خود را تغییر ندهید یا متوقف نکنید. اگر در شرف تمام شدن داروهای خود هستید ، از چشم پزشک خود بپرسید که آیا باید دارو را دوباره استفاده کنید یا خیر.

جراحی لیزر

دو نوع جراحی لیزری برای درمان گلوکوم وجود دارد. آنها به تخلیه آب از چشم کمک می کنند. این روش ها معمولاً در مطب چشم پزشک یا مرکز جراحی سرپایی انجام می شود.

 

ترابکولوپلاستی برای افرادی است که گلوکوم زاویه باز دارند و می توان آنها را به جای دارو و یا در کنار داروها استفاده کرد. جراح چشم از لیزر برای بهتر کارکردن Drainage Angle (زاویه تخلیه) استفاده می کند. به این ترتیب مایع به درستی خارج می شود و فشار چشم کاهش می یابد.

 ایریدوتومی برای افرادی است که مبتلا به گلوکوم بسته زاویه هستند. چشم پزشک از لیزر برای ایجاد یک حفره کوچک در عنبیه استفاده می کند. این سوراخ به جریان سیال به Drainage Angle (زاویه تخلیه کمک)می کند.

برخی از جراحی های گلوکوم در اتاق عمل انجام می شود.در این گونه عمل ها یک کانال جدید برای خارج کردن آب از چشم ایجاد می شود.ترابکولکتومی نوعی از اینگونه جراحی ها  می باشد که جراح چشم شما یک دریچه در صلبیه بوجود می آورد. او همچنین یک کیسه کوچک (Bleb) در ملتحمه ایجاد می کند که به آن فیلتر می گویند که معمولاً در زیر یا بالای پلک پنهان است و قابل مشاهده نیست. آب زلالیه قادر خواهد بود از طریق دریچه از چشم خارج شده و به داخل این کیسه کوچک برود. در این حالت،مایع جذب بافت اطراف چشم شما می شود و فشار چشم را کاهش می دهد.

 

منبع :  https://www.aao.org

مترجم : علی سیماریس